Na een aantal maanden ongekende toename in het gebruik van videobellen is het fenomeen Zoom fatique ofwel Zoom-vermoeidheid in opkomst gekomen. Wat betekent dat mensen door het constante videobellen, zowel privé- als werkgerelateerd, steeds vaker burnout verschijnselen en uitputting ervaren. Maar hoe komt dit en wat kun je er tegen doen?

Is het platform Zoom de oorzaak?

Nee. Het fenomeen “Zoom Fatigue” kan net zo goed voorkomen bij andere platformen als Teams, Google Meet, FaceTime etc. De term is, evenals de alternatieve benaming van Generatie Z -Zoomers, gekoppeld aan Zoom omdat zij marktleider zijn op het gebied van videoconferencing. Het is de capaciteit die van ons hersenen gevraagd wordt bij het videobellen dat ons zo uitput. Zoom is zelfs het platform waarbij de kans hierop het kleinst is, maar daarover verderop meer.

Onze hersenen moeten harder werken

Tijdens een persoonlijk gesprek focussen onze hersenen zich op de verbale en non-verbale communicatie. Gesproken woorden, intonatie, lichaamshouding, gezichtsuitdrukkingen, handgebaren, snelheid van ademhalen, allemaal signalen die ons helpen om de boodschap goed over te brengen én te ontvangen. Voor de meesten van ons gaat dit vanzelf en kost het weinig moeite.

Videogesprekken liggen het dichtst tegen persoonlijke gesprekken aan en worden in deze tijden ook als bijna gelijkwaardig alternatief gebruikt. Toch mis je veel van de voorgenoemde capaciteiten waardoor je voortdurend op woorden aan het letten bent. Wanneer iemand alleen met hoofd en schouders in beeld is mis je lichaamstaal en handgebaren. En als de videokwaliteit slecht is of iemand van een afstand in beeld is kun je dag zeggen tegen het opvangen van gezichtsuitdrukkingen.

Schermen met meerdere personen die allen met hun hoofd in beeld verschijnen is enorm inspannend voor ons centrale gezichtsvermogen. Je aandacht wordt continu verdeeld om alle mensen tegelijkertijd te ontcijferen. Dit wordt voor de hersenen ervaren als een vorm van multitasking. En daarvan weten we hoe moeilijk, intensief en ineffectief dit voor ons is. Sommige mensen krijgen door het continue zoeken naar non-verbale signalen en verdeling van aandacht het gevoel leeg te lopen aldus onderzoek.

Een aantal andere factoren die meespelen:

Spiegeltje spiegeltje aan de wand
In persoonlijke gesprekken zien we onszelf niet. In videogesprekken zie je jezelf net als hoe je anderen ziet. IJdel of niet, je bent continu bewust van de wijze waarop een ander jou ziet en dit brengt een prestatieve druk met zich mee.
Continue afleiding
Tijdens het videobellen zit je achter je laptop of op je telefoon dus het is erg verleidelijk om toch snel even naar dat nieuwe berichtje te kijken. We denken dat we beide dingen tegelijkertijd kunnen doen, maar je vraagt al dusdanig veel van je hersenen dat dit gewoonweg teveel is.
Technische irritaties
Slechte internetverbinding, blikkerige stemmen, vertraging in audio of tijdens schermdeling, ingewikkelde interfaces, kortom irritaties door techniek. En de meeting moet nog beginnen!

Zo wordt videobellen weer leuk: 7 tips

1 Kies het juiste platform

The best of breed, gaat hier zeker op! Er zijn vele aanbieders die videobellen mogelijk maken. Maar voor een goede ervaring en de kans op meeting fatigue te minimaliseren komt veel techniek kijken. Techniek die niet altijd zichtbaar is maar zeker merkbaar bij videocalls. Zoom en Teams als koplopers in videoconferentie, schenken veel aandacht aan de techniek achter het videobellen, aan de gebruiksvriendelijkheid én ontwikkelen features om videocalls zo natuurlijk mogelijk te laten verlopen. De keuze tussen beide hangt af van de behoeftes van je organisatie. Maar wist je dat ze elkaar ook goed kunnen aanvullen?

2 Faciliteer goede camera en microfonie

Het klinkt als een open deur, maar toch gaat het hier vaak mis. Door goede audio, haarscherp beeld én niet teveel achtergrondbeelden kun je veel van bovengenoemde problemen wegnemen. Elke omgeving is anders en hierop wil je je hardware aanpassen. Vraag dus om advies van een professional.

3 Maak meetings korter

De eerste belangrijke minuten tijdens een meeting gaan vaak verloren aan informatiedeling. Hierdoor duren meetings langer dan nodig en dit is eenvoudig op te lossen. Deel informatie vooraf zodat een ieder voorbereid de meeting instapt en al heeft kunnen nadenken over het onderwerp. Met een heldere agenda en doel kan de gespreksleider dan direct de diepte in en focussen op vragen, discussiepunten of het delen van ideeën. De meeting wordt zo niet alleen korter maar ook productiever. Daar heeft iedereen baat bij!

4 Verberg ‘self-view’

Extra vermoeiend is de continue spiegel die onbewust je aandacht trekt. Gelukkig bieden de bekendere platformen de mogelijkheid om de ‘self-view’ functionaliteit uit te schakelen. Stap de meeting in zoals je gewend bent, controleer of je goed zichtbaar bent en schakel self-view uit. Het kan even wennen zijn, maar in een persoonlijk gesprek is het niet anders!

5 Is het een meeting waard?

Niet elk gesprek is een meeting en moet een videocall zijn. Verdiep je in synchroon en asynchroon werken en het aantal meetings zal drastisch verminderen.

6 Notificaties uit

De benodigde hersencapaciteit voor videobellen is zoveel groter dan bij persoonlijke meetings dus voorkom extra belasting door je telefoon op stil te zetten en de ‘niet storen’ functie van je laptop aan te zetten zodat je niet wordt verleid wordt tot multitasking. Linksom of rechtsom, het gaat ten koste van je aandacht.

7 Plan jezelf ‘vrij’

Blok momenten in je agenda waarop je niet beschikbaar bent, zowel tijdens een werkdag als privé. Zo raak je minder snel overprikkeld. Dus ga wandelen, een boodschap doen of sporten, doe dat waar jij je prettig bij voelt. Dit geeft je brein de tijd om op te laden.